Bu ameliyatlar iki farklı şekilde yapılır. Bunlar klasik yöntem ve endoskopik yöntem olarak uygulanır. Çok sayıda cerrahi merkezde uygulanan klasik burun yoluyla uygulanan cerrahi teknikte, ilk olarak dudak altından ya da burundan girilmekte, burun pasajlarının arasındaki perdeye, sonra septum altından sfenoid sinüs ön duvarına, buradan da sinüs kanalıyla hipofize ulaşılır. Hipofiz bezi ameliyatı için son yıllarda uygulaması artan minimal invaziv cerrahi yöntemler vardır. Bunlar arasında hipofiz bezi tümörlerinde kullanılan endoskopik hipofiz bezi ameliyatı en önemlilerindendir.
Hipofiz bezi ameliyatı komplikasyonları ve avantajları (Endoskopik yöntem)
Endoskopik yöntemle yapılan hipofiz bezi ameliyatı sırasında bölgede beyin omurilik sıvısı kaçağı olması en fazla rastlanan komplikasyonlardan biridir. Bunun dışında böbreklerde su tutulumunun azalması, hipofiz hormon salgısında azalma, menenjit ve kafa içi kanamalar gibi komplikasyonlar olabilir. Klasik hipofiz bezi ameliyatı ile endoskopik yöntemle yapılan ameliyatlarda komplikasyonların görülme oranı farklı değildir.
Ameliyatın ardında dudak bölgesinde uyuşmanın olmaması, burun tıkanıklığı, burun kanaması gibi yakınmaların daha az olması, hastalarda burun tamponu kullanımının gerekmemesi, hastaneden kalış süresinin az olması açısından endoskopik yöntem klasik yöntemden daha avantajlıdır.
Hipofiz bezi sfenoid sinüsün arka duvarının arkasında yer alır. Buraya ulaşmak için sinüsün içinden geçilmesi gerekir. Endozkopik yöntemle ameliyatın yapılması için, sfenoid sinüsün gelişirken yeteri kadar havalanması gerekir. Ancak hastaların % 30 kadarında havalanma oranı yetersiz olduğundan, endoskopik yöntem rahatça yapılamaz. Ancak cerrahi navigasyon sistemlerinin, endoskopik kemik kesici teknikler sayesinde, sinüsü havalanmamış hastalarda da endoskopik yöntemle hipofiz bezi ameliyatı yapılabilmektedir.
Hastaların hipofiz bezi ameliyatı öncesinde değerlendirilmesi
Endoskopik yöntemle bu ameliyatın yapılması halinde hastalarda burun ve sinüs muayenesi yapılmalıdır. Hastalarda daha önce geçirilen ameliyatlar, travmaların sorgulanması gerekir. Koku alma sorunu, yüzde baskı hissi, baş ağrısı, geniz akıntısı gibi yakınmalar değerlendirilmelidir. Ameliyatın gidişini etkileyecek burun eti büyümesi, enfeksiyon, burun içi eğrilik, polip gibi sorunlar için burun pasajları endoskopik olarak muayene edilmelidir. Eğer hastada polip, enfeksiyon gibi sorunlar bulunursa mutlaka önden tedavi edilmelidir. Buru içi eğrilikler ise, hipofiz bezi ameliyatı sırasında düzeltilebilir. Hastaların fiziki muayenesi, hormon düzeylerinin değerlendirilmesi, görme alanı muayenesi, BT sinüs değerlendirmesi, MR ile hipofiz patolojisinin değerlendirmesi yapılır.
Hipofiz bezi ameliyatı nasıl yapılır?
Hipofiz adenomlarına yönelik endoskopik hipofiz bezi ameliyatlarında, endoskop ve navigasyon sistemleriyle işlem yapılır. Operasyon beyin cerrahisi ile kulak burun boğaz uzmanının olduğu ekiple yapılır. Ameliyatta burun pasajlarından sfenoid sinüse ve arka duvarındaki hipofiz bezinin olduğu sella bölgesine ulaşma kulak burun boğaz uzmanı tarafından gerçekleştirilir. Bundan sonraki aşama yani hipofiz bezine ulaşma ve patolojinin buradan çıkarılması beyin cerrahı tarafından gerçekleştirilir. Bu aşamada KBB uzmanı her iki burun pasajından aynı anda sfenoid sinüse ulaşır, burun pasajının birinin endoskopik görüntülenmesi yapılır. Öteki burun pasajında beyin cerrahi iki elini birden kullanarak ameliyatı yapar.
Endoskopik yöntemle yapılan hipofiz bezi ameliyatı sonrasında burun içine tampon konması gerekmez. Meydana gelen defektin ameliyatta elde edilen kemikle ve yumuşak dokularla onarımı, onarımda sinüs içine konulan materyaller yardımıyla desteklenmesi yeterli olur. Eğer beyin omurilik sıvısı kaçağı olursa, bölgenin özel tekniklerle onarımı yapılır. Bu onarımın yapıldığı hastalarda sonradan BOS sıvısının basıncını azaltmak için tıbbi tedavi, belden katater yerleştirilmesi gerekli olabilir. Hastalar endoskopik yöntemle yapılan hipofiz bezi ameliyatı sonrasında, klasik ameliyatlara göre daha kısa süre hastanede kalır. Hastalar açısından daha konforlu iyileşme süreci sağlar.
